نقش رسانه در دوران همه‌گیری:‌ارتباط، خلاقیت و یادگیری برای نونهالان و نوجوانان (۳)

این مطلب سومین و آخرین بخش از ترجمه پژوهش common sense media با عنوان The Role of Media During the Pandemic:  Connection, Creativity, and Learning for Tweens and Teens است که در سال ۲۰۲۱ و حول موضوع نقش رسانه‌ها در زندگی نونهالان و نوجوان در دوران همه‌گیری کرونا انجام شده است. برای دسترسی به بخش‌های اول و دوم از پیوندهای زیر می‌توانید استفاده کنید:

بخش اول   ||   بخش دوم

همه‌گیری و معاشرت چهره به چهره

یکی دیگر از نگرانی‌های مربوط به تأثیر همه‌گیری بر جوانان، افزایش زمان استفاده از صفحات نمایش و کاهش معاشرت چهره به چهره است. تجربه پناه گرفتن در محل و از دست دادن دوره‌های طولانی مدرسه حضوری و فعالیت‌های اجتماعی می‌تواند تأثیری ماندگار بر نحوه معاشرت همه ما، از جمله جوانان، داشته باشد. این بخش از گزارش شامل یافته های نظرسنجی است که به این مسائل مربوط می‌شود.

ترجیحات معاشرت پس از همه‌گیری: حضوری و آنلاین. اکنون که بسیاری از ما به کار و معاشرت آنلاین عادت کرده‌ایم، باید دید که آیا این به طور دائم نحوه «جمع شدن» ما را تغییر می‌دهد یا خیر. بسیاری از بزرگ‌سالان ممکن است تصمیم بگیرند که در کنفرانس‌های آینده به صورت مجازی شرکت کنند یا از خانه به کار خود ادامه دهند. دیگران ممکن است مشتاق باشند که به مکالمات کنار آب‌سردکن اداره (water cooler conversation) و ملاقات با همکاران برای ناهار برگردند. همین امر در مورد جوانان نیز صدق می‌کند: برخی از جوانان پس از تبحر در برگزاری مهمانی‌های شبانه مجازی و پاتوق‌های آنلاین، ممکن است به این نتیجه رسیده باشند که احساس راحتی بیش‌تری در معاشرت آنلاین دارند، در حالی که برخی دیگر ممکن است بیش از هر زمان دیگری مشتاق دیدن چهره به چهره دوستان خود باشند.

ما از نونهالان و نوجوانان پرسیدیم که آن‌ها فکر می‌کنند ترجیحات خودشان چه خواهد بود. حدود نیمی (49 درصد) گفتند که فکر می‌کنند می‌خواهند حتی بیش‌تر از قبل از همه‌گیری با دوستان ملاقات حضوری داشته باشند، 33 درصد همان مقدار قبلی را گفتند و 12 درصد گفتند که می‌خواهند کم‌تر از قبل رو در رو با هم باشند (نمودار 4 را ببینید). علی‌رغم کشف بسیاری از راه‌های جدید برای معاشرت مجازی، 50 درصد از افراد گفتند که می‌خواهند تقریباً به همان میزانی که قبل از شیوع بیماری همه‌گیر بود با دوستانشان به صورت آنلاین معاشرت کنند، 27 درصد می گفتند کم‌تر و 17 درصد بیش‌تر. به عبارت دیگر، بیش‌تر نونهالان و نوجوانان آماده بازگشت به معاشرت حضوری هستند، زیرا بسیاری از آن‌ها می‌خواهند حتی بیش‌تر از قبل از همه‌گیری با هم زمان بگذرانند.

همان‌طور که در سراسر این گزارش نشان داده شده است، نونهالان و نوجوانان دختر بیش‌تر از راه‌های اجتماعی آنلاین غیرمرتبط با بازی مانند مهمانی‌های تماشا، پاتوق‌های مجازی، رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند و برای آن‌ها ارزش قائل هستند. اما در همان زمان، آن‌ها حتی بیش‌تر از پسران مشتاق بودند که معاشرت آنلاین را کنار بگذارند. یک سوم (33 درصد) از دختران گفتند که وقتی محدودیت‌های مربوط به همه‌گیری برداشته شود، آن‌ها می‌خواهند کم‌تر از قبل از همه‌گیری با دوستانشان به صورت آنلاین جمع شوند، در مقایسه با 21 درصد از پسران که این‌گونه هستند (جدول 6 را ببینید). از سوی دیگر، نونهالان و نوجوانان سیاه‌پوست و اسپانیایی/لاتین بیش‌تر از همتایان سفیدپوست خود می‌گویند که می‌خواهند بیش‌تر از قبل از همه‌گیری با دوستانشان به صورت آنلاین معاشرت کنند (24 درصد از جوانان سیاه‌پوست و 20 درصد از اسپانیایی/لاتین‌ها، در مقایسه با 12 درصد سفیدپوستان). هنوز هم عده‌ای گفته‌اند که می‌خواهند بیش‌تر از قبل به صورت حضوری معاشرت داشته باشند، اما بسیاری از نونهالان و نوجوانان رنگین‌پوست نیز می‌خواهند گردهمایی‌های آنلاین بیش‌تری را به زندگی اجتماعی خود اضافه کنند.

ارزش قائل شدن برای زمان حضوری با خانواده و دوستان. در حالی که همه‌گیری مانع از توانایی برقراری روابط چهره به چهره برای بسیاری از جوانان شد، از طرفی به معنای زمان حضوری بیش‌تر با اعضای خانواده و همسایگان بود. در واقع، یکی از پیچش‌های شگفت‌انگیز این همه‌گیری این بود که بسیاری از افراد گفتند که چیزی که در زندگی آن‌ها به سمت بهتر شدن تغییر کرد، فرصت گذراندن زمان بیش‌تری با والدین و خواهر و برادرهایشان بود.

این نظرسنجی شامل یک سؤال باز بود که از پاسخ‌دهندگان می‌خواست با کلام خودشان به ما بگویند: «چه چیزی در زندگی شما وجود دارد که در طول همه‌گیری به سمت بهتر شدن تغییر کرده است؟» تا حد زیادی رایج‌ترین پاسخ این بود که وقت بیش‌تری را با خانواده خود بگذرانند (جدول 7 را ببینید)؛ تقریباً یک سوم (۳۲ درصد) از افراد با عبارت‌های مختلفی این پاسخ را ارائه کردند، از عبارت ساده «زمان خانوادگی بیش‌تر» تا عبارت صمیمانه «وقت گذراندن با خانواده‌ام عالی بود».

در شلوغی زندگی قبل از همه‌گیری، والدین در بیرون از خانه کار می‌کردند، دانش‌آموزان در حال رفت و آمد به مدرسه بودند، و زمان صرف کلوپ‌ها و سایر فعالیت‌های بیرونی می‌شد. در طول همه‌گیری، بسیاری از والدین شروع به دورکاری در خانه کردند و دانش‌آموزان دیگر مجبور نبودند صبح زود برای سوار شدن به اتوبوس از خانه خارج شوند. وعده های غذایی خانوادگی و بازی‌های شبانه بسیار رایج‌تر شد. و معلوم شد که این تغییرات برای بسیاری از نونهالان و نوجوانان مهم و معنادار بوده است.

خانواده‌ها بیش‌تر از قبل از همه‌گیری با هم غذا می‌خوردند و بازی می‌کردند، و معلوم شد که بسیاری از بچه‌ها از آن لذت زیادی برده‌اند. پسری 10 ساله گفت: «ما در خانواده بازی شبانه داشتیم. بازی‌های رومیزی انجام می‌دهیم، و هم‌چنین با بازی‌های ویدیویی با هم رقابت می‌کنیم»، و یک پسر 17 ساله درباره تغییر در زندگی‌اش که به سمت بهبودی بوده، گفت: «زمان بیش‌تر در خانه برای بازی با خانواده». یک پسر 13 ساله خاطرنشان کرد که «بعد از گذراندن زمان زیادی در خانه به پدر و مادرم نزدیک‌تر شده‌ام.»

تعدادی از جوانان در مورد «پیوند» بیش‌تر با والدین خود صحبت کردند، مانند دختر 9 ساله‌ای که گفت تغییر مثبت برای او «در واقع پیوند با خانواده و مادرم بود» یا دختر 15 ساله‌ای که گفت: «پیوند قوی‌تر با خانواده و بهترین دوستم.» یک پسر 16 ساله گفت که «من بیش‌تر قدردان پدر و مادرم هستم.» چند نفر به طور خاص به داشتن فرصت بیش‌تر با خواهر و برادرها اشاره کردند: پسری 14 ساله نوشت: «با برادرانم دوست بهتری شدم» و دختری 14 ساله گفت: «به خواهر بزرگ‌ترم که مجبور شد از کالج به خانه برگردد، خیلی نزدیکتر شدم. و زمان بیش‌تری را داشتم تا با سگم بگذرانم.»

پس از گذراندن زمان با خانواده، درصد هیچ پاسخ دیگری در مورد جنبه‌های مثبت همه‌گیری[1] به دو رقمی نرسید (به جز “هیچ چیز به سمت بهتر شدن تغییر نکرد”، که 20٪ از پاسخ دهندگان ارائه کردند). تعدادی از جوانان در مورد فرصتی برای شناخت بهتر مردم در همسایگی خود صحبت کردند. یک دختر 8 ساله گفت که یک چیز در زندگی او که در طول همه‌گیری تغییر کرد این بود که «دوستان جدیدی در همسایگی‌مان پیدا کردم» و یک دختر 10 ساله گفت که فایده همه‌گیری برای او این بود که «با بچه‌هایی که با من بیش‌تر زندگی می‌کردند، بازی می‌کردم.»

در واقع، بسیاری از جوانان می‌گویند که رشد کرده‌اند و ارزش و قدردانی بیش‌تری برای دوستی‌های خود قائلند. یک دختر 16 ساله گفت که جنبه مثبت این همه‌گیری برای او «درک این‌که دوستان و خانواده چقدر برای من مهم هستند»، بود و یک دختر 18 ساله اظهار داشت که «دیدن دوستانم خیلی خاص‌تر می‌شود». دختر جوان دیگری خاطرنشان کرد که «من توانستم بهتر بفهمم که چقدر به دوستانم اهمیت می‌دهم و این باعث شد که بفهمم باید از زمانی که دارم استفاده کنم.» پسرها هم‌چنین گفتند که این همه‌گیری به آن‌ها کمک کرد تا روابط رو در روی خود را بیش‌تر درک کنند. یک پسر 12 ساله گفت که یکی از چیزهایی که در طول همه‌گیری به سمت بهتر شدن تغییر کرد این بود که «قدردان این باشم که می‌توانم دوستان را حضوری ببینم» و پسری 18 ساله گفت: «اهمیت این‌که می‌توانم با دوستانم رو در رو بنشینم را درک می‌کنم.» یک پسر 13 ساله خاطرنشان کرد: «من متوجه شدم دوستان چقدر مهم هستند و برای گذراندن زمان بیش‌تری با آن‌ها کار کرده‌ام.»

نتیجه

برای بسیاری از ما، محدودیت‌های اعمال‌شده به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا به معنای گذراندن زمان بیش‌تری نسبت به گذشته در خانه و روی نمایشگرها بود. ما برای کار از زوم استفاده کردیم. ما برای مدرسه از زوم استفاده کردیم. ما برای معاشرت از زوم استفاده کردیم. به کنسرت‌های مجازی، نوبت دکتر مجازی و کلوپ‌های کتاب مجازی رفتیم. گاهی اوقات به نظر می‌رسید که همه جنبه‌های زندگی ما به صورت آنلاین زندگی می‌شود.

وقتی صحبت از نونهالان و نوجوانان در زندگی ما می‌شود، ما احساسات متفاوتی در مورد روابط آن‌ها با صفحه نمایش داشته‌ایم. زمانی که محدودیت‌های همه‌گیری آمد، نگرانی‌هایمان در مورد استفاده از صفحه نمایش را از پنجره بیرون انداختیم و از ستاره‌های بختمان تشکر کردیم که بچه‌ها حداقل می‌توانند به مدرسه بروند و خودشان را به صورت آنلاین سرگرم کنند. اما با طولانی شدن این همه‌گیری، دوباره نگران شدیم: آیا کودکان هرگز می‌خواهند صفحه نمایش خود را زمین بگذارند؟ آیا آن‌ها به یاد خواهند آورد که چگونه معاشرت کنند؟ آیا آن‌ها دیگر به چیزی غیر از تماشا و بازی روی صفحه نمایش علاقه‌مند خواهند بود؟

این نظرسنجی – که در اواخر بهار 2021 انجام شد – برای کسب نظر جوانان در این بحث طراحی شده است. هدف ما به دست آوردن بینشی در مورد نحوه استفاده آن‌ها از صفحه نمایش در طول این اضطرار ملی و احساس آن‌ها در مورد استفاده از صفحه نمایش و معاشرت چهره به چهره در آینده بود.

بحث‌های عمومی مهم زیادی در مورد این احتمال وجود دارد که استفاده از صفحه نمایش به افزایش افسردگی در بین جوانان در طول همه‌گیری کمک کرده است. این نظرسنجی یادآوری است که نباید نقش اساسی رسانه‌ها را در کمک به نونهالان و نوجوانان در گذراندن روزهای طولانی و تنهایی که شرایط سرگرمی و تفریح فراهم می کرد را نادیده گرفت.

فراتر از سرگرمی، مستندسازی روش‌های بی‌شماری که جوانان از زمان آنلاین خود برای ادامه یادگیری، امتحان کردن چیزهای جدید، پرورش ارتباطات اجتماعی خود و ابراز خلاقانه خود استفاده می‌کنند، الهام بخش و چشم‌گشا (eye-opening) است. جوانان حاضر در نظرسنجی شک ما را در مورد نقش اساسی رسانه‌ها در کمک به آن‌ها در حفظ روحیه خود در طول همه‌گیری، سرگرمی و ارتباط با دوستان و خانواده تایید کردند. اما آن‌ها ما را با تنوع عظیم تجربیات آنلاین خود شگفت‌زده کردند. از نوشتن کتاب با دوستان یا یادگیری آشپزی گرفته تا اشتراک‌گذاری موسیقی دیجیتال یا راه‌اندازی کسب‌وکار، جوانان به وضوح در آرزوی ادامه یادگیری و رشد در این دوران چالش‌برانگیز بودند. از آن‌جایی که بسیاری از فعالیت‌های فوق برنامه لغو شده یا به طور جدی محدود شدند، فناوری دیجیتال به آن‌ها کمک کرد تا این کار را انجام دهند.

برقراری ارتباط تا حد امکان با دیگران نیز برای بسیاری از نونهالان و نوجوانان یک اولویت واضح بود، چه به معنای اشتراک‌گذاری شعر یا آثار هنری به صورت آنلاین باشد یا صرفاً در حضور در گعده‌های مجازی. آن‌ها روابط جدیدی ایجاد کردند و دوستی‌های قدیمی خود را با بازی آنلاین و «رفتن» به مهمانی‌های تماشا (watch parties) حفظ کردند. البته در نحوه معاشرت آنلاین آن‌ها تفاوت‌هایی وجود داشت؛ برای پسران عمدتاً از طریق بازی‌های ویدیویی و برای دختران عمدتاً از طریق رسانه‌های اجتماعی بود.

شایان ذکر است که برای جوانان رنگین‌پوست محتمل‌تر بود که به ارزش رسانه‌ها در کمک به آن‌ها برای عبور از همه‌گیری اشاره کنند. رسانه‌ها برای نونهالان و نوجوانان سیاه‌پوست به دلیل ارتباط با دوستان و حفظ روحیه‌شان در طول همه‌گیری مهم‌تر از سایر هم‌سالانشان بود. نوجوانان سیاه‌پوست بیش‌تر در پاتوق‌های ویدیویی، مهمانی‌های تماشا، بازی‌های آنلاین و گروه‌ها یا کلوپ‌های مجازی شرکت می‌کردند. و آن‌ها بیش‌ترین احتمال را داشتند که از دستگاه‌های دیجیتال برای پیگیری یادگیری غیررسمی، تولید هنر یا موسیقی دیجیتال و به اشتراک‌گذاری خلاقیت‌ها و دستاوردهای خود با دیگران به صورت آنلاین استفاده کنند.

در این نقطه، تعداد قابل توجهی از جوانان -نونهالان و جوانان، مرد و زن، سفیدپوست، سیاه‌پوست و اسپانیایی/لاتین- فکر می‌کنند که زمان زیادی را به صورت آنلاین می‌گذرانند، و بیش‌تر آنها مشتاق هستند که شخصاً با دوستان خود ملاقات کنند. در واقع، بسیاری از آن‌ها برای زمان رو در رو و دوستی‌های عمیق بیش از همیشه ارزش قائل هستند. به همان اندازه که محدودیت‌های همه‌گیری دشوار بود، بسیاری از جوانان عمیقاً قدردان ایجاد روابط نزدیک‌تر با والدین، خواهران و برادران و همسایگان خود هستند. آن‌ها از رسانه‌ها برای حفظ ارتباطات به بهترین شکل ممکن استفاده می‌کردند، اما برای ارتباط حضوری حتی بیش‌تر از قبل ارزش قائل بودند. این‌که چگونه همه این‌ها از نظر استفاده از رسانه‌های نمایشی (screen media) در دوران پس از همه‌گیری به یک «نُرم جدید» تبدیل می‌شود، باید دید.

پانوشت:

[1] pandemic silver linings